Juliusz Słowacki

Wyznaczniki i kryteria mistyki. O wierszach liryczno-mistycznych Juliusza Słowackiego

Wielu — jeśli nie większość — współczesnych badaczy życia i twórczości Juliusza Słowackiego uznaje zgodnie, że — mówiąc słowami Ferdydurke Witolda Gombrowicza — „poeta mistykiem był”.

Ja – wszechświat. Romantyczna Kosmologia w perspektywie porównawczej (Juliusz Słowacki Genezis z Ducha – Edgar Allan Poe Eureka)

Wzajemnych relacji Juliusza Słowackiego i amerykańskiego pisarza Edgara Allana Poego w żaden sposób nie da się opisać frazą „rozłączeni – lecz jeden o drugim pamięta. Roczne daty ich urodzin i śmierci są, co prawda, takie same (1809-1849), ale tworzyli oni na odległych od siebie kontynentach, jeden w Europie, drugi w Ameryce Północnej. Poruszali się w różnych środowiskach, nigdy nie spotkali się, nie ma też wzmianek o tym, by jeden czytał utwory drugiego.

Futurum w koncepcji Słowackiego

Twórczość Słowackiego – a w pewnym stopniu także romantyzmu jako całości – została przesłonięta rozważaniami o znaczeniu dla niej kategorii przeszłości oraz pochodnych: tradycji, dziejów bajecznych i wydarzeń minionych, historii, genezyjskiego „początku wszechrzeczy”. Obraz taki narzucały w niemałym stopniu poglądy, wyobrażenia o czasie i produkcja literacka romantyków europejskich oraz omawianego tutaj polskiego poety. Przeszłość symbolizowała w ich oczach pełnię egzystencji, spoistość więzi międzyludzkich, harmonię, wzniosłość, heroizm i nostalgię.