metodologia

Kresy, pogranicza i mity. O metodologii badań nad literaturą kresową

Słowo „Kresy” lub „kresowość” mami złudną oczywistością. Ta złudna oczywistość zdaje się wynikać z przekonania, że nazwa Kresy jest geograficzną nazwą własną o zgoła tym samym lub podobnym charakterze co Mazowsze, Kujawy, Śląsk czy Wielkopolska. Jednakże uważniejsza analiza współczesnych użyć tej nazwy wykazuje, że status „Kresów” jako geograficznej nazwy własnej — mianowicie nazwy terytoriów ciągnących się „na wschód od Bugu” — jest pod wieloma względami nieokreślony i problematyczny.

Literatura. Teoria. Metodologia

Odpowiedź na pytania, czym jest literatura i jakie są jej wyróżniki należy do podstawowych zadań wiedzy o literaturze. Określa bowiem jej przedmiot i zakres zainteresowań. Okazuje się jednak, że kwestie elementarne są jednocześnie najbardziej sporne i trudne do rozstrzygnięcia. Na temat tzw. wyróżników literatury sformułowano wiele propozycji, ale żadna z nich nie uzyskała trwałej i powszechnej aprobaty. Świadczyłoby to, że rozumienia literatury nie sposób uwolnić, po pierwsze, od konkretnych doświadczeń literackich, które je kształtują, po drugie, od epoki, która je formułuje oraz, po trzecie, od tradycji, z której ono wyrasta. Te trzy odrębne czynniki — praktyka pisarska, epoka i tradycja — określają i zarazem różnicują pojmowanie literatury.

Teoria literatury a metodologia. Dyskursy pokrewne czy odrębne?

Treść: 1. Klasyczne kryteria teorii 2. Syzyfowy trud teorii literatury 3. Piramidy metateorii 4. Współczesna sytuacja teorii literatury 5. Czy teoria literatury jest złotym osłem?. 6. Czym jest metodologia? Ideał Kartezjański 7. Metodologia a nauka o literaturze 8. Burzenie metody i metodologii 9. Wąska ścieżka między anarchią a utopią metodologiczną 10. Konkluzja na chwilę bieżącą