Teoria literatury i metodologia

Literatura jako fenomen estetyczny (Nad Ingardenem)

Można — chcąc w największym skrócie ująć dorobek teoretycznoliteracki Romana Ingardena — sprowadzić tenże do dwóch idei, którym poświęcił dwie ważne prace z filozofii i teorii literatury. Poszukiwał więc ponadczasowej istoty dzieła literackiego, z pominięciem epok, prądów i poetyk historycznych. To jedno. Pragnął, po wtóre, opisać literaturę pod kątem jej oddziaływania estetycznego, pod kątem przeżyć, jakich bywa źródłem.

W. W. Winogradów o poezji Anny Achmatowej i problemach języka poetyckiego

Praca W. W. Winogradowa O poezji Anny Achmatowoj — wznowiona ostatnio przez Moutona — pochodzi z wczesnego okresu jego płodnej i wszechstronnej działalności naukowej. Podobnie jak wiele innych publikacji radzieckich z okresu porewolucyjnego, stanowiła dotychczas pozycję trudno dostępną i zapewne niewielu badaczy poezji miało sposobność z niej skorzystać.

Paradoks czy schizofrenia, czyli o problemie autora w literaturze

Kwestia, kto pisze (wymyśla, komponuje, tworzy) utwór literacki wydawała się rozstrzygnięta i oczywista dla środowisk akademickich jeszcze w pierwszej połowie XX wieku. Dominował biografistyczny naturalizm i socjologizm, aczkolwiek te czy inne wątpliwości pojawiały się już od dłuższego czasu. Wyraził je lapidarnie Novalis w aforyzmie Kunstwerk entsteht aus künstlicher Natur. Z nowszych rzeczy należałoby wymienić jednakże w pierwszym rzędzie polemikę Marcela Prousta Contre Sainte-Beuve, w której zaatakował on pogląd krytyka francuskiego, iż dzieło pisarza stanowi przede wszystkim owoc jego życia i że nie należy w żaden sposób odrywać tego dzieła od biografii pisarza. Powinno się zatem wyjaśniać je za pośrednictwem zapisanej w utworze intencji realnego autora oraz jego przypadków życiowych i kontaktów z otoczeniem.